Χώρα στο χείλος του γκρεμού. Η κατάσταση έχει ξεφύγει από τον έλεγχο της κυβέρνησης

Με σπασμένα φρένα κινείται πλέον η υπόθεση της διαπραγμάτευσης, η οποία έχει ξεφύγει από τον έλεγχο της ελληνικής κυβέρνησης.

 Σε μια προσπάθεια διαχείρισης, ο πρωθυπουργός, αλλά και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη από τη μία σηκώνουν τους τόνους, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο της ρήξης και από την άλλη ψάχνουν παράθυρο προσέγγισης, ακολουθώντας μια ετερόκλητη στρατηγική. Και όλα αυτά εν μέσω πολύ σκληρών και σχεδόν τελεσιγραφικών δηλώσεων από κορυφαίους αξιωματούχους, οι οποίοι θέτουν την κυβέρνηση προ των ευθυνών της.

Όπως διαμορφώνεται η κατάσταση, διαφαίνεται πως βρισκόμαστε λίγα βήματα πριν από δυσάρεστες καταστάσεις. Το Μέγαρο Μαξίμου έχει βάλει σε πλήρη εφαρμογή το παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών στους θεσμούς, ενώ όλο και περισσότερα κυβερνητικά στελέχη αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο της ρήξης. Βέβαια, αργά το βράδυ διεφάνη πάλι μια χαραμάδα προσέγγισης, σε επίπεδο φρασεολογίας και προθέσεων τουλάχιστον, πλην όμως τα γεγονότα μόνο αισιοδοξία δεν γεννούν.

Αδιέξοδο

Όπως προαναφέρθηκε, ο πρωθυπουργός βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Καμία από τις επιλογές που έχει στα χέρια του δεν είναι καλή, ενώ και η στρατηγική που έχει ακολουθήσει μέχρι στιγμής δεν του έχει βγει.

Κατά την ομιλία του στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ ο πρωθυπουργός κινήθηκε σε πολύ υψηλούς τόνους, εξαπολύοντας ολομέτωπη επίθεση εναντίον των εταίρων, οι οποίοι, όπως ισχυρίστηκε, κινούνται στη λογική της ταπείνωσης της κυβέρνησης, αλλά και άλλων δυνάμεων πανευρωπαϊκά που αμφισβητούν τη λιτότητα. Είχε προηγηθεί η διαρροή από την πλευρά του επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρου Θεοδωράκη πως ο πρωθυπουργός του αποκάλυψε στο τετ-α-τετ τους στο Μέγαρο Μαξίμου πως, χωρίς συμφωνία, δεν πρόκειται να πληρωθεί το ΔΝΤ στις 30 Ιουνίου, κάτι που διέψευσε βεβαίως το Μέγαρο Μαξίμου.

Στην πραγματικότητα, ο πρωθυπουργός βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια στρατηγική που μέχρι στιγμής δεν έχει αποφέρει πραγματικά διαπραγματευτικά οφέλη. Η συμφωνία, όπως του παρουσιάζεται, του πέφτει ιδιαίτερα στενή. Καλείται να προβεί σε περικοπές δαπανών, τις οποίες ο ίδιος δεν επιθυμεί, ενώ το φοροκοκτέιλ που έχει επεξεργαστεί και προτείνει η κυβέρνηση, απορρίπτεται από τους θεσμούς ως ανεφάρμοστο. Η οδός των εκλογών δεν βρίσκεται πραγματικά πάνω στο τραπέζι, μιας και είναι άγνωστο υπό ποιες συνθήκες θα διεξαγόταν μια τέτοια εκλογική αναμέτρηση. Άλλωστε, συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα λένε μόνοι τους πως «εκλογές με capital controls δεν γίνονται». Όσο για τη ρήξη, ο πρωθυπουργός την αφήνει πλέον όλο και συχνότερα ανοιχτή ως ενδεχόμενο. Μόνο που και στο Μαξίμου δεν έχουν κάνει πλήρη χαρτογράφηση του τι σημαίνει ρήξη, πρωτίστως για τη χώρα και στη συνέχεια και για την κυβέρνηση.

Με σπασμένα φρένα

Πλέον, η χώρα διολισθαίνει με σπασμένα φρένα σε επικίνδυνες ατραπούς και αχαρτογράφητα νερά και η κυβέρνηση δεν πείθει πως ελέγχει απόλυτα τις εξελίξεις ή πως μπορεί να κάνει κάτι για να ανατρέψει το αρνητικό momentum.

Κυβέρνηση και εταίροι έχουν παίξει καθυστερήσεις για το ενδεχόμενο νέων ελληνικών προτάσεων, ενώ ο πρωθυπουργός ευελπιστεί ακόμα για παρέμβαση σε κορυφαίο πολιτικό επίπεδο, ώστε να σωθεί την τελευταία στιγμή η παρτίδα, όμως όλα τα σενάρια των τελευταίων ημερών που τον ήθελαν να σηκώνει το τηλέφωνο και να μιλά εκ νέου με ανώτατους αξιωματούχους της Ευρώπης διαψεύστηκαν. Μόνο τον Καγκελάριο της Αυστρίας Βέρνερ Φάιμαν θα συναντήσει στο Μαξίμου ο πρωθυπουργός το πρωί της Τετάρτης, μόνο που ο κύριος Φάιμαν δεν μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά τις εξελίξεις.

Έτσι, κάθε μέρα που χάνεται, ο κίνδυνος για τη χώρα μεγαλώνει όλο και περισσότερο. Αν δε κανείς λάβει υπ’ όψιν και το γεγονός πως δεν αναμένεται να βρεθεί κάποια λύση στο Eurogroup της Πέμπτης, τότε το παιχνίδι μετατοπίζεται στο γήπεδο της πολιτικής ηγεσίας της Ευρώπης, με τον τρόπο δράση των εταίρων να προδιαγράφεται με σχεδόν σαφή τρόπο. Το μόνο αβέβαιο είναι η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία, όσο περισσότερο δυσκολεύουν τα πράγματα, τόσο περισσότερο ανεβάζει τους τόνους σε μια προφανή προσπάθεια εσωτερικής διαχείρισης.

Πυρ ομαδόν από τους ξένους

Η δύσκολη θέση, στην οποία βρίσκονται η κυβέρνηση και η χώρα πιστοποιείται και από τέσσερις παρεμβάσεις κορυφαίων πολιτικών αξιωματούχων:

• Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιουνκερ, ίσως στην πιο οργισμένη δήλωσή του για την Ελλάδα, ούτε λίγο ούτε πολύ κατηγόρησε την κυβέρνηση για διαστρέβλωση των θέσεών του, υπονοώντας πως ο πρωθυπουργός είπε ψέματα στον ελληνικό λαό για τις θέσεις του. Ο κύριος Γιούνκερ ξεκαθάρισε πως ποτέ δεν ζήτησε αύξηση του ΦΠΑ στα φάρμακα ή στο ηλεκτρικό ρεύμα. Επί της ουσίας, ο κύριος Γιούνκερ επιβεβαίωσε πως η ελληνική κυβέρνηση του χρέωσε το σχεδιαζόμενο φορο-σοκ, λόγω της απροθυμίας της να κόψει δαπάνες του προϋπολογισμού. Μάλιστα, ο κ. Γιούνκερ αποκάλυψε πως πρότεινε στον πρωθυπουργό και ένα πρόγραμμα στήριξης της πραγματικής οικονομίας, ύψους 35 δις ευρώ έως το 2020, πράγμα που αποσιωπήθηκε εντελώς από το Μέγαρο Μαξίμου.
• Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ κινήθηκε μεν σε πολύ ηπιότερους τόνους, επαναλαμβάνοντας πως εργάζεται για την παραμονή της χώρας μας στο ευρώ, πλην όμως η Ελλάδα θα πρέπει να εκπληρώσει τους όρους του τρέχοντος προγράμματος. Με άλλα λόγια, η κυρία Μέρκελ δεν έκανε ούτε βήμα πίσω από την πάγια γραμμή της για ολοκλήρωση της αξιολόγησης, την ώρα που στην ΚΟ του CDU γίνεται συζήτηση για το αν πρέπει ή όχι να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ.
• Ο πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σούλτς ανέφερε στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Spiegel πως «αν και μπορώ να κατανοήσω την αίσθηση του ”φτάνει!", και ο ίδιος είμαι εκνευρισμένος από τα παιχνιδάκια της κυβέρνησης του Τσίπρα, πρέπει η καλή πολιτική να σκέφτεται το αποτέλεσμα», ενώ αναφερόμενος στις προτάσεις του προέδρου της Κομισιόν επεσήμανε ότι «αν ο Τσίπρας δεν συμφωνήσει σε αυτή τη δίκαιη προσφορά, αμαρτάνει έναντι του λαού του και θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την Ευρώπη- δεν ενεργεί έτσι ένας υπεύθυνος πολιτικός άνδρας».
• Τέλος, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου σε επικοινωνία του με τον πρωθυπουργό υπογράμμισε ότι είναι επείγον η Ελλάδα να κάνει μία σοβαρή κίνηση, ώστε να βρεθεί ένας ρεαλιστικός συμβιβασμός με τους πιστωτές, και ότι η αποτυχία να φτάσουν σε συμφωνία θα έχει άμεσες επιπτώσεις στην Ελλάδα και ευρείες αβεβαιότητες για την Ευρώπη και την παγκόσμια οικονομία.

Παράθυρο προσέγγισης από το Μαξίμου

Βεβαίως, υπάρχει και η ανάγνωση που θέλει το Μαξίμου να αναζητά έναν τρόπο απεγκλωβισμού από μια δυσάρεστη κατάσταση. Έτσι, αν διαβάσει κανείς συνδυαστικά την παρέμβαση του κυρίου Λιου (κάντε μια σοβαρή κίνηση, πρέπει να υπάρξει συμβιβασμός), την απάντηση κύκλων του Μαξίμου («στη συνομιλία εκφράστηκε η πρόθεση για γεφύρωση των διαφορών»), αλλά και η δήλωση-απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου Γαβριήλ Σακελλαρίδη στον πρόεδρο της Κομισιόν («Ποτέ δεν είπαμε ότι είναι άποψη της Κομισιόν και του κυρίου Γιουνκερ προσωπικά, αλλά ότι είναι συνθετική πρόταση των τριών θεσμών. Είναι θετικό που ο κύριος Γιουνκερ καταθέτει την διαφοροποίησή του ως προς αυτές τις κατευθύνσεις»), τότε διαφαίνεται, ως πρόθεση τουλάχιστον, η αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων. Αυτά όμως δεν παύουν να είναι προθέσεις ακόμα, μιας και το Μαξίμου εμμένει στο δικό του σχέδιο μεταρρυθμίσεων.