Αυτοί είναι οι επικίνδυνοι όροι στη συμφωνία με την Τουρκία

Δύσβατος είναι ο δρόμος της υλοποίησης της συμφωνίας που επιτεύχθηκε χθες στη Σύνοδο Κορυφής, μετά από σκληρό παζάρι της Ε.Ε. με την Τουρκία. 

Η έναρξη ισχύς της ορίστηκε στις 20 Μαρτίου κα ήδη εκφράζεται ανησυχία για το κατά πόσο η Άγκυρα θα εφαρμόσει τις υποχρεώσεις της και αν θα συνεχίσει το «βρώμικο παιχνίδι», κάνοντας τα στραβά μάτια στους διακινητές ο στέλνουν ορδές προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα. 

Το βασικό μέτρο της, "προσωρινό και έκτακτο", προβλέπει την επιστροφή στην Τουρκία όλων των μεταναστών που θα φθάνουν από την Κυριακή στα ελληνικά νησιά, περιλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο, όπως των Σύρων που διαφεύγουν του πολέμου.

Η Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δήλωσε χθες ότι κρίσιμη σημασία θα έχει ο τρόπος με τον οποίο θα εφαρμοστεί η συμφωνία. «Οι πρόσφυγες έχουν ανάγκη προστασίας και όχι απόρριψης», πρόσθεσε η Αρμοστεία σε ανακοινωσή της. Συγκεντρώσεις υπέρ της υποδοχής των προσφύγων αναμένεται να πραγματοποιηθούν σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων το Λονδίνο, η Βιέννη και η Αθήνα.



«Δεν είμαστε υπερήφανοι» λένε κράτη-μέλη της ΕΕ

Ορισμένα κράτη μέλη ήταν απρόθυμα μέχρι την τελευταία στιγμή, φοβούμενα ότι η επιστροφή στην Τουρκία ανθρώπων που ζητουν άσυλο είναι παράνομη ή δείχνοντας απροθυμία να κάνουν υπερβολικά πολλές παραχωρήσεις στην Τουρκία, η οποία κατηγορείται για αυταρχική παρέκκλιση.

«Δεν είναι μια πολύ καλή συμφωνία, όμως ήμασταν υποχρεωμένοι να την συνάψουμε. Κανείς δεν είναι υπερήφανος γι' αυτήν, όμως δεν έχουμε εναλλακτική», συνόψισε ένας διπλωμάτης.

Η χαρά του Νταβούτογλου... τα βάρη του Τσίπρα

Η Ελλάδα θα πρέπει να αναγνωρίσει την Τουρκία ως «ασφαλή χώρα», ενώ Τούρκοι παρατηρητές, αξιωματούχοι της τουρκικής κυβέρνησης, θα βρίσκονται στα ελληνικά νησιά για τη «διαλογή» των παράνομων μεταναστών που θα επιστρέφονται πίσω στη χώρα τους. 

Ο Νταβούτογλου «τρέχει» πλέον να εκπληρώσει τις 72 προϋποθέσεις έως τον Ιούνιο, για το θέμα της βίζας σε Τούρκους, εξέλιξη η οποία προβληματίζει πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ. Η Τουρκία, επομένως, έχει γίνει πια «θεσμικός» συνομιλητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρωτίστως την ενδιαφέρει να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία με γοργά βήματα, αφήνοντας πάντα ζωντανή την απειλή να τραβήξει το χαλί (για το προσφυγικό) κάτω από τα πόδια της Ευρώπης. 

Στα γκρίζα σημεία της συμφωνίας είναι και η αναφορά σε «εθελοντική συμμετοχή» των κρατών-μελών της ΕΕ στο σύστημα παροχής ασύλου «1 προς 1», δηλαδή η υποδοχή ενός σύρου πρόσφυγα που δικαιούνται άσυλο, για κάθε Σύρο που επιστρέφει στην Τουρκία και δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι αν κάποια χώρα αρνηθεί να μετάσχει θα πρέπει να καταβάλει το «αντίτιμο», συνεισφέροντας δηλαδή με χρήματα.

Την ίδια ώρα, το μεγαλύτερο βάρος αναλαμβάνουν οι ελληνικές αρχές, οι οποίες θα πρέπει να ανταποκριθούν στην υλοποίηση ενός «τιτάνιου έργου», με τη δημιουργίανέων υποδομών φιλοξενίας και καταγραφής προσφύγων και τη συνολική διαχείριση των περίπου 50.000 ανθρώπων που θα μείνουν για αρκετούς μήνες εγκλωβισμένοι σταhot spots και τους υπαίθριους καταυλισμούς. 

Η Ειδομένη γίνεται, όπως όλα δείχνουν, μόνιμη κατάσταση, γι'αυτό και μετατρέπεται σταδιακά σε κανονικό Κέντρο Φιλοξενίας, έργο το οποίο έχει αναλάβει ο στρατός με χρηματοδότηση από την Ε.Ε, όπως άλλωστε ανακοίνωσε και ο Ζ.Κ. Γιουνκέρ. 

Στα νησιά θα αναπτυχθεί ένας πολύ μεγάλος αριθμός στελεχών της ΕΕ, του ΟΗΕ και των προσφυγικών οργανώσεων, με περισσότερους από 400 μεταφραστές και προσωπικό που θα αναλάβει την επεξεργασία των αιτημάτων παροχής ασύλου. Το αίτημα εκ μέρους της Ελλάδας ήταν πάγιο, αλλά δεν είχε εισακουστεί μέχρι τώρα, και μένει να δούμε αν αυτή τη φορά η Ευρώπη θα τηρήσει τα συμφωνηθέντα και θα παράσχει υλικοτεχνική υποδομή για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, την ώρα μάλιστα που στην καθημερινότητα της Ειδομένης και του Πειραιά προστίθενται άγριες συμπλοκές μεταναστών, μέχρι και απόπειρες βιασμού...



Όσο για τα ανταλλάγματα προς την Τουρκία είναι «ανεκτίμητα» και αυτό φάνηκε από την χαρά του Αχμέτ Νταβούτογλου, η ο οποία δεν μπορούσε να κρυφτεί. Όλες του αναφορές σχετίζονταν με την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας που πέτυχε στις Βρυξέλλες, διαμηνύοντας ότι «ΕΕ και Τουρκία έχουν κοινό μέλλον». Η συμφωνία προβλέπει την χορήγηση 6 δισ. ευρώ στην Άγκυρα, αλλά και το άνοιγμα ενός επιπλέον κεφαλαίου στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, του Κεφαλαίου 33, το οποίο αφορά σε δημοσιονομικά ζητήματα και είχε παγώσει από την Γαλλία το 2007.

Βάσει της συμφωνίας, η Τουρκία θα δέχεται πίσω όλους τους παράτυπους μετανάστες που εισέρχονται στην Ελλάδα διασχίζοντας το Αιγαίο, ενώ για κάθε Σύρο που θα επιστρέφει στην Τουρκία από την Ελλάδα, θα επανεγκαθίσταται ένας Σύρος σε μια χώρα της Ε.Ε. 

«Καταφέραμε να οδηγηθούμε σε συμφωνία όσον αφορά τις παράτυπες μεταφορές προσφύγων. Θέλαμε να εξασφαλίσουμε ότι ο κάθε πρόσφυγας φθάνει στην Ευρώπη θα έχει ατομική αντιμετώπισ» δήλωσε ο Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος υπογράμμισε ότι η συμφωνία ισχύει για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. 

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, ο οποίος μίλησε για «ηράκλειο έργο» της Ελλάδας και έδωσε το στίγμα της μονιμοποίησης (τουλάχιστον για τους επόμενους μήνες) της κατάστασης στην Ειδομένη, με αιχμή τη διατήρηση των κλειστών συνόρων. Ο πρόεδρος της Κομισιόν επεσήμανε ότι «η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας είναι νόμιμη, εφαρμόσιμη και συνοδεύεται με βοήθεια στην Ελλάδα.

Ολόκληρη η συμφωνία των «28» της ΕΕ:

1) Από τις 20 Μαρτίου 2016 όλοι οι νέοι παράτυποι μετανάστες που εισέρχονται στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Αυτό θα γίνει με πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, αποκλείοντας οποιαδήποτε μορφή μαζικής απέλασης. Όλοι οι μετανάστες θα προστατεύονται με βάση τα σχετικά διεθνή κριτήρια και με βάση την αρχή της μη επαναπροώθησης. 

Θα είναι ένα προσωρινό και έκτακτο μέτρο το οποίο είναι αναγκαίο για να μπει τέλος στον ανθρώπινο πόνο και για να αποκατασταθεί η δημόσια τάξη. Οι μετανάστες που φτάνουν στα ελληνικά νησιά θα καταγράφονται και κάθε αίτηση για άσυλο θα ελέγχεται ξεχωριστά από τις ελληνικές αρχές σε συμφωνία με την Οδηγία για τις Διαδικασίες Ασύλου, σε συνεργασία με τον ΟΗΕ. Οι μετανάστες που δεν υποβάλουν αίτηση για άσυλο ή που η αίτηση τους κρίνεται αστήρικτη ή μη αποδεκτή με βάση την παραπάνω οδηγία θα επιστρέφονται στην Τουρκία. 

Η Τουρκία και η Ελλάδα, με την βοήθεια των θεσμών και υπηρεσιών της Ε.Ε., θα κάνουν τα απαραίτητα βήματα και θα συμφωνήσουν στις αναγκαίες διμερείς ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης και της παρουσίας Τούρκων αξιωματούχων σε ελληνικά νησιά και Ελλήνων αξιωματούχων στην Τουρκία από τις 20 Μαρτίου του 2016, για την διασφάλιση της συνεργασίας και διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτό της ομαλής λειτουργίας των ρυθμίσεων αυτών.

2) Για κάθε Σύρο που επιστρέφεται στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανιγκαθίσταται από την Τουρκία στην Ε.Ε. λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια ευπάθειας του ΟΗΕ. Θα συγκροτηθεί ένας μηχανισμός, με την βοήθεια της Κομισιόν, των υπηρεσιών της Ε.Ε. και άλλων κρατών μελών, καθώς και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, για να διασφαλιστεί ότι η αρχή αυτή θα εφαρμοστεί από την πρώτη ημέρα που θα ξεκινήσουν οι επιστροφές. Θα δοθεί προτεραιότητα στους μετανάστες που δεν έχουν ξαναμπεί ή δεν έχουν ξαναπροσπαθήσει να μπουν στην Ε.Ε. παράτυπα. 

Από την πλευρά της Ε.Ε., η επανεγκατάσταση με βάση τον μηχανισμό αυτό θα προχωρήσει, κατά πρώτο λόγο, με την τήρηση των δεσμεύσεων των κρατών μελών στα συμπεράσματα της συνάντησης των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών στο Συμβούλιο στις 22 Ιουλίου του 2015, από όπου παραμένουν ανοικτές 18.000 θέσεις για επανεγκατάσταση. Οποιεσδήποτε περαιτέρω ανάγκες για επανεγκατάσταση θα καλυφθούν μέσω μιας παρόμοιας εθελοντικής ρύθμισης με ανώτατο όριο 54.000 προσώπων. 

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καλωσορίζουν την πρόθεση της Κομισιόν να προτείνει την τροποποίηση στην απόφαση μετεγκατάστασης της 22ης Σεπτεμβρίου του 2015 για να επιτρέψει οποιαδήποτε δέσμευση επανεγκατάστασης γίνει στο πλαίσιο της ρύθμισης αυτής να αντισταθμιστεί από μη κατανεμημένες θέσεις υπό την απόφαση αυτή. Αν οι ρυθμίσεις αυτές δεν επιτύχουν το στόχο να βάλουν τέλος στην παράτυπη μετανάστευση και ο αριθμός των επιστροφών φτάσει κοντά στα νούμερα που αναφέρθηκαν παραπάνω, ο μηχανισμός αυτός θα επανεξεταστεί. Αν ο αριθμός των επιστροφών υπερβεί τα παραπάνω νούμερα, ο μηχανισμός αυτός θα διακοπεί.

3) Η Τουρκία θα λάβει οποιαδήποτε αναγκαία μέτρα για να αποτρέψει να ανοίξουν από την Τουρκία προς την Ε.Ε. νέα μονοπάτια παράνομης μετανάστευσης από την θάλασσα ή την στεριά και θα συνεργαστεί με γειτονικά κράτη καθώς και με την Ε.Ε. για τον στόχο αυτό.

4) Μόλις σταματήσουν οι παράτυπες ροές ανάμεσα στην Τουρκία και στην Ε.Ε. ή τουλάχιστον μειωθούν ουσιαστικά, θα ενεργοποιηθεί ένα Εθελοντικό Σύστημα Ανθρωπιστικής Εισαγωγής. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα συνεισφέρουν σε εθελοντική βάση στο σύστημα αυτό.

5) Η εκπλήρωση του οδικού χάρτη της απελευθέρωσης των ταξιδιωτικών θεωρήσεων θα επιταχυνθεί από όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη με στόχο την άρση των απαιτήσεων για θεωρήσεις σε Τούρκους πολίτες το αργότερο ως το τέλος του Ιουνίου του 2016, εφόσον έχουν εκπληρωθεί όλα τα προαπαιτούμενα. Για τον σκοπό αυτό η Τουρκία θα κάνει όλα τα απαιτούμενα βήματα για να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις που απομένουν ώστε να επιτρέψει στην Κομισιόν να υποβάλλει, μετά από την απαιτούμενη αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τα προαπαιτούμενα, μια κατάλληλη πρόταση ως το τέλος Απριλίου επί την βάση της οποίας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πάρουν την τελική απόφαση.

6) Η Ε.Ε., σε στενή συνεργασία με την Τουρκία, θα επιταχύνει περαιτέρω την εκταμίευση των αρχικών 3 δισ. ευρώ προς τον Μηχανισμό για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία και θα διασφαλίσει την χρηματοδότηση επιπρόσθετων έργων και προσώπων που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία, τα οποία θα οριστούν με νέα στοιχεία που θα στείλει η Τουρκία πριν από τον Μάρτιο. 

Μια πρώτη λίστα συγκεκριμένων έργων για πρόσφυγες, ιδίως στον τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης, των υποδομών, των τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών διαβίωσης, που μπορούν να χρηματοδοτηθούν γρήγορα από τον Μηχανισμό, θα οριστούν από κοινού εντός μιας εβδομάδας. Μόλις οι πόροι αυτοί θα έχουν χρησιμοποιηθεί και δεδομένου ότι οι παραπάνω δεσμεύσεις θα έχουν εκπληρωθεί, η Ε.Ε. θα κινητοποιήσει επιπλέον χρηματοδότηση προς τον Μηχανισμό ύψους ως και 3 δισ. ευρώ ως το τέλος του 2018.

7) Η Ε.Ε. και η Τουρκία καλωσορίζουν την συνέχιση των εργασιών για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης.

8) Η Ε.Ε. και η Τουρκία επανεπιβεβαίωσαν την δέσμευση για την επανενεργοποίηση της διαδικασίας ένταξης όπως διατυπώθηκε στην κοινή τους ανακοίνωση στις 29 Νοεμβρίου του 2015. Καλωσόρισαν το άνοιγμα του Κεφαλαίου 17 στις 14 Δεκεμβρίου του 2015 και αποφάσισαν, ως επόμενο βήμα, να ανοίξουν το Κεφάλαιο 33 κατά την διάρκεια της ολλανδικής προεδρίας. Καλωσόρισαν το ότι η Κομισιόν θα καταθέσει πρόταση για τον σκοπό αυτό τον Απρίλιο. Θα συνεχιστούν με ταχύτερο ρυθμό οι προπαρασκευαστικές εργασίες για το άνοιγμα και άλλων κεφαλαίων, χωρίς προκατάληψη από τα κράτη μέλη με βάση τους υφιστάμενους κανονισμούς.

9) Η Ε.Ε. και τα κράτη μέλη θα εργαστούν με την Τουρκία σε μια κοινή προσπάθεια να βελτιωθούν οι ανθρωπιστικές συνθήκες στην Συρία, ειδικά σε συγκεκριμένες περιοχές κοντά στα τουρκικά σύνορα που θα επιτρέψει στον τοπικό πληθυσμό και σε πρόσφυγες να ζήσουν σε περιοχές που θα είναι πιο ασφαλείς.